2017 hét Cecilia-jaar (deel 4)

Geschreven op 12 oktober 2017.

Het Koninklijk Mannenkoor
 Cecilia 1837 Vaals viert dit jaar haar 180-ste oprichtingsjaar.

STEMMEN VAN NEERLANDS TOP

Tijdens een interview in 1971 van voormalig dirigent Ger Withag † destijds tevens dirigent van Mannenkoor St. Lambertus Kerkrade en Mannenkoor Venlona Venlo bij radiozender Regionale Omroep Zuid, werd hem de vraag gesteld welk van zijn drie koren kwalitatief het beste ensemble was. Withag antwoorde wijselijk en ging niet in detail op deze vraag in, maar liet zich wel ontvallen “ik weet wel welk koor de mooiste koorklank heeft, dat is Vaals”. Tja, wat is er toch met het timbre c.q. kleur van de stem van de Vaalsenaar. Ligt het aan het gesproken dialect, de ligging van Vaals midden tussen drie landstalen, of zijn er mogelijk nog andere verklaringen? Eventuele wetenschappelijke argumenten (als die bestaan) laten we gaarne aan deskundigen over. Vaals kan zich gelukkig prijzen met een keur aan professionele en amateurzangers c.q. solisten.

Zo ook KMK Cecilia 1837 Vaals dat een aantal uitstekende solisten binnen zijn gelederen heeft gehad en op dit moment nog heeft. Gaarne refereren wij aan een bestuursvergadering:

In een terugblik over de laatste 9 decennia, vóór 1927 hebben we helaas geen of onvoldoende informatie over koorsolisten, gaat onze aandacht uit naar:

Caspar Bröcheler †, koorlid en solist wist de weg te vinden naar de opera. Caspar kreeg een vaste aanstelling aan de opera van Bremen en excelleerde o.a. in de opera “Der Fliegende Holländer” met uitvoeringen in Bremen en Hamburg. Tevens trad hij regelmatig als gast op bij de Nederlandse Opera en zong hij aan meerdere Europese toptheaters. In Duitsland ontving hij de eretitel van “Kammersänger”.

Eerste langspeelplaat van het koor

Leo Ketelaars † was eveneens koorlid en koorsolist voordat hij een opleiding als concertzanger volgde en in Nederland en in het buitenland bekendheid verwierf als bas/bariton. Zeer bekend zijn de internationale uitvoeringen van de Matthäus Passion samen met zijn vriend en collega de tenor Tom Brand uit Wijlre. Ook was hij oprichter en muzikale leider van “Het Zingende Zuiden” een koor en operette gezelschap uit Vaals. Hij vervolgde zijn muzikale pad als docent/zangpedagoog en dirigent. Leo Ketelaars dirigeerde Cecilia van 1964 tot 1966. Leo Ketelaars was de leermeester van veel Limburgse zangers waaronder ook de Vaalsenaren John Bröcheler, Jozef Hermans, Fer Frings, Willem Laakman en Paul Bindels die door zijn vakmanschap excellente beroepszangers zijn geworden. Voor bijzondere verdiensten werd hij tot eredirigent benoemd van KMK Cecilia Vaals.

Rud Bröcheler † vader van John zong als 2e tenor. Hij was zeer geëngageerd bij Cecilia en vaste solist tijdens profane en sacrale concerten. Bekend is het “Panis Angelicus” tijdens huwelijksmissen en de solo in het “In Ordinatione Presbyteri ” een compositie van Mathias Prange. Rud was ook actief in “Het Zingende Zuiden” en de Zuid Nederlandse Opera. Bij uitstek de vertolker van de Vaalser liederen zoals o.a. “Mieng Heemetschtad” een compositie van Leo Ketelaars en tekst van Johan Kunkels.
De sublieme interpretatie van “Wied es de windj” op de LP/CD “Limburg, mijn heerlijk land” door Rud Bröchler wordt nog steeds veel gevraagd door radioluisteraars van de radiozenders ROZ, tegenwoordig radio L1.
Rud Bröcheler een trouw koorlid en briljant solist.

Gedurende en na de generatie van Caspar, Leo en Rud zijn er nog andere uitstekende solisten zoals:

John Bröcheler de beroemdste Ceciliaan met een indrukwekkende carrière werd lid van het koor in 1961. Zijn eerste optreden op 17-jarige leeftijd als solist bij het koor was in de legende “Die Zwölf Räuber” een solo die zijn vader Rud Bröcheler herhaaldelijk vertolkte. Als bariton wist John op overtuigende wijze menig wereldpodium te betreden. Bekend is ook de film “Wied es de Windj” een filmportret over John en de biografie “Levenslang zingen”. Opera “Der Ring des Nibelungen” van Richard Wagner, waarin John de hoofdrol vertolkte werd uitgeroepen tot de beste operaproductie in de geschiedenis van De Nationale Opera Amsterdam. Zijn carrière werd bekroond door Hare Majesteit Koningin Beatrix met de onderscheiding “Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw”. Overweldigende belangstelling was er voor het prestigieuze Clermoretti concert met als decor het plein voor het gemeentehuis Vaals, het historische Von Clermontplein. John solieerde dit jaar nog in de jubilarissen Mis samen met het koor in het “Hallelujah” een compositie van oud-dirigent M.Prange †.

Jozef Hermans, werkzaam als OVS’er in de Limburgse mijnen, voordat hij als tenor in het beroepskoor van het Stadtheater Aachen werd geselecteerd. Het bleef niet bij kooroptredens het waren ook solo’s (comprimario) in verschillende opera’s. Binnen Cecilia is Jozef reeds 50 jaar actief en heeft hij talloze solo’s in meerstemmige Missen en concerten gezongen en een bijzondere muzikale plek verworven in de St.Pauluskerk te Vaals. In de regio is hij een zeer gevraagde solist voor huwelijksmissen en begrafenissen. Tevens ook nog steeds actief in het mannenkoor CCK’74 Lemiers.

Frans Griesenbrock † kunstenaar (kunstschilder/glazenier/edelsmid) in het dagelijkse leven en fervent koorzanger en tenor-solist in het koor. Met name in de meerstemmige Mis van Don Lorenzo Perosi heeft hij op fijnzinnige wijze tientallen keren de tenorsolo gezongen. Tevens in duetten samen met Rud Bröcheler was Frans een uitstekende Cecilia-representant. Frans Griesenbrock een zeer aimabel mens heeft tot op zeer hoge leeftijd zijn Cecilia gediend.

Hans Jussen † zong regelmatig als bariton het “Benedictus” in de Messe in G-Dur van Franz Schubert maar ook in meerdere negro spirituals solieerde hij. Hans was voorzanger/dirigent van de Gregoriaans-groep binnen Cecilia en dirigent van het Jeugdkoor Vaals.

Ferdinand Frings † een rasechte bas zong vele jaren in het koor voordat hij zich op het professionele muzikale vlak ging bekwamen. Fer runde met zijn echtgenote een kruidenierswinkel aan het Von Clermontplein te Vaals. Tijdens zijn winkeliersperiode volgde hij eveneens een opleiding solozang aan het conservatorium te Maastricht. Nadat hij stopte met zijn kruidenierszaak werd hij muziekdocent aan de “Städtische Realschule Patternhof ” - Stadt Eschweiler, Duitsland. Buiten zijn vele optredens als bassolist legde hij zich toe op het dirigentschap.
Fer, John Bröcheler en Jozef Hermans vormden in hun jonge jaren een vocalisten trio en luisterden kerklijke plechtigheden op.
Fer werd dirigent van het Gulpens Mannenkoor St. Cecilia, Marienchor Eupen, Männerchor Rheinbraun Duitsland en het gemengd koor St. Jozef Vaals en was voordien vice-dirigent en bestuurslid bij Cecilia.
In zijn periode als zanger binnen Cecilia blijft ons vooral zijn prachtige vertolking van het kerstlied “Transeamus usque Bethlehem ” zeer bij. In de “Missa Salve Regina Pacis” van Heinrich Huber vertolkte hij op voortreffelijke wijze de solopartij in het ”Agnus Dei”. Verrassend zijn zeker de mooie koorbewerkingen en arrangementen van zijn hand zoals de bewerking van Dmytro Bortnjansky’s “Dostojno Jesu”,”Tebe Pojem ” en het lied “Suliko” van componist Wolf Diede. Een zeer innemend arrangement is het Chileens kerstlied “Seňora Doňa Maria”.
Deze bewerkingen en composities prijken op het repertoire van vele Limburgse koren en betekenen een mooie erkenning voor Fer.
Ferdinand een uitstekend musicus en gedreven zanger die na zijn professionele carrière terugkeerde naar zijn Cecilianest en plaats nam tussen zijn oude vrienden aan de 2e basstem.

Peter Schillings op en top koorzanger neemt reeds jaren een bijzondere plek binnen Cecilia in. Als bariton-solist is hij niet meer weg te denken bij Cecilia en in Vaals. Op veler verzoek is hij regelmatig vertolker van de Vaalser volksliederen zoals o.a. “Jeniss die Leave” , “de Bank “ etc. De toehoorders aanwezig bij kerstconcerten van Cecilia belonen Peter als solist in het “Cantique de Noël (Minuit Chretién)” steeds met een gul applaus. Organisatorisch kon het weleens gebeuren dat men een steek had laten vallen en vergeten was Peter tijdig te informeren omtrent het zingen van een solo, een seintje ter plekke was voldoende en stond Peter Schillings zijn mannetje. Ongetwijfeld zal Peter ook in de toekomst regelmatig voor het Cecilia-voetlicht treden.

Marcel Wolff is een van onze jongere solisten die bij het ontstaan van de groep “Tsiel” (een ensemble uit het koor oftewel het kleinere broertje van het koor) de mogelijkheid werd geboden solo’s voor zijn rekening te nemen. Marcel doet het met verve met de toepasselijke mimiek en veel enthousiasme.

De Vaalsenaren Willem Laakman (Liedertafel Vaals) en Paul Bindels † (gemengd koor St. Jozef Vaals) beiden bas/bariton hebben eveneens een beroepsmatige en succesvolle zangcarrière op hun naam staan. Willem Laakman een echte helden-bariton kan terug blikken op een voortreffelijke zangersloopbaan. Paul Bindels was verbonden aan de Nederlandse Opera en WDR. Willem en Paul verleenden in het verleden als gastsolisten medewerking aan concerten van Cecilia. Paul Bindels was enkele jaren repetitor bij KMK Cecilia.

Zoals vele solisten in de historie van het koor waren zij allen zeer betrokken bij de vereniging en was hun motto “vuur dunt et veur der Verein”. Een bedankje tijdens de jaarvergadering en een bloemetje of een schouderklopje na een concert was een sobere maar welgemeende waardering.

J.F.

 Lees meer over 2017 hét Cecilia-jaar