2017 hét Cecilia-jaar (deel 5)

Geschreven op 08 december 2017.

Het Koninklijk Mannenkoor
 Cecilia 1837 Vaals viert dit jaar haar 180-ste oprichtingsjaar.

Een bijzondere erfenis uit 1837

Begin 19e eeuw was het niet vreemd dat notariële erfenissen en verdelingen per legaat bestonden uit een huis met erf, een perceel bouwland van 21 roeden en 60 ellen, een hooischuur of zelfs het beste paard. Er zullen ongetwijfeld ook zulke erfenissen binnen Vaalser families plaatsgevonden hebben. Een bijzondere nalatenschap voor Vaals is het mannenkoor opgericht in 1837.

Dat in Vaals het verenigingsleven reeds in de vroege 19e eeuw zijn oorsprong vond zal ook met het welzijn van de inwoners te maken hebben gehad. De enorme economische impuls door de industrialisatie van de stad Aken begin 19 de eeuw was beslist cruciaal. De steenkoolwinning, de laken- en naaldenfabrieken in de regio Aken, zoals ook de lakenfabrieken van August Binterim in Vaals, hebben zeker een positieve invloed gehad op het welzijn van de Vaalsenaar. Vele dorpsgenoten (Vaals telde circa 3 duizend inwoners) zullen emplooi gevonden hebben in deze industriële sector, maar ook werkzaam zijn geweest als dagloner. Na een harde en lange werkweek werd vermoedelijk vertier gezocht in het dorpscafé waar gezelligheid en samenzang hoogtij vierden en leidde tot de oprichting van het mannenkoor. Prachtig dat deze erfenis uit 1837 ook in 2017 nog levendig is. Erkentelijkheid en bewondering is op zijn plaats voor de tientallen dirigenten, bestuursleden en leden die door hun energie, motivatie, plichtsbesef en verenigingsdiscipline dit bolwerk “KMK Cecilia” wisten te continueren.

Richtlijnen vastgelegd in statuten waren bewuste handreikingen omtrent doel van de vereniging en huis- houdelijke spelregels. Bij de oprichting in 1837 zullen beslist afspraken gemaakt zijn over de ambitie van het koor en de organisatorische richtlijnen. De eerste handgeschreven statuten zijn gedateerd op 7 november 1853.

Statuten des Vaelser Gesang Vereins 
Da keine Gesellschaft ohne Gesetze bestehen kann, so haben die unterschrieben Mitglieder des Vereins sich verpflichtet, folgende Statuten als Richtschnur anzunehmen, durch deren pünktliche Befolgung sie alle Zwietracht und Uneinigkeit zu vermeiden suchen. Artikel 1 Erste und wesentlichste Pflicht eines jeden aktiven Mitgliedes ist der regelmäßige und pünktliche Besuch der wöchentlichen Versammlungen von Beginn bis zum Schluß, weil dieses die Grundbedingung des Bestehens, des Fortschreitens und der Vervollkommnung hinsichtlich der Leistungen der Gesellschaft erfordert.
Deze statuten bestonden uit 15 artikelen en werden bekrachtigd door ondertekening van 55 koorleden. In 1931 werd de beslissing genomen deze oude statuten te vernieuwen. De nieuwe statuten eveneens Duitstalig ook wel “Mitgliedsbuch ” genoemd, werden door drukkerij Bröcheler-Thoma voor Fl. 16,- in een boekje samengevat en gedrukt. In 1945 volgde de vertaling van het Duitstalige “Mitgliedsbuch” in het Nederlands door de leden Willem Larik en Alphons Hick (beiden oud-voorzitters). De statuten uit 1945 werden in 1979 herschreven en notarieel vastgelegd, tevens bij de Kamer van Koophandel te Maastricht ingeschreven en zijn tot op heden de leidraad van de vereniging.

Huidig verenigingsvaandel met inzegening in 2009

Verenigingsvlag
Na de oprichting en het op papier vastleggen van statuten kon uiteraard een verenigingsvlag niet ontbreken. Trots hebben generaties pal achter hun verenigingsvaandel gestaan en in optochten en processies gelopen in goede en minder florissante tijden. Het was niet ongebruikelijk dat een vaandeldrager van buiten de vereniging zich aandiende om de verenigingsvlag te dragen vergezeld van twee secondanten uit het koor. Het is niet meer te achterhalen wie de eerste vaandeldrager in de geschiedenis van het koor is geweest.
Het eerste vaandel dateert uit het jaar 1863 en werd in Aken vervaardigd, gevolgd in 1885 door een tweede vlag. Het derde vaandel van het koor uit 1929 (met een totale staat van dienst van 80 jaar) werd tussentijds gerestaureerd door de Eerwaarde Zusters Clarissen in Mechelen. De traditionele verenigingsvlaggen waren vaak door hun degelijkheid enorm zwaar, het was geen sinecure door onstuimig weer met de vlag hoogverheven in gedegen tempo door de straten van Vaals te marcheren. Tegenwoordig is Marcel Wolff onze vaandrig die de 4e vlag in de historie van het koor statig weet te dragen. Deze nieuwe vlag is een ontwerp van graficus en bestuurslid Jo Ernes en werd in 2009 door pastoor G. Broekhoven gezegend.

Emmanuël Pleijers

Muzikale leider
Zoals in iedere muziekvereniging neemt de muzikale leider de eminentste plaats in naast de voorzitter. Cecilia’s eerste dirigent was de heer G.H.Beckers (1837-1870), Emmanuël Pleijers is sinds 2005 de actieve zestiende kundige muzikale leider.

G.H. Beckers	John Schwanen

De voorzitter
Het huidige woord manager is van toepassing op de voorzitters die een niet te onderschatten taak vervullen en de verbinders zijn tussen dirigent en bestuur en de informaties vanuit het bestuur met de leden delen. De voorzitter moet een enorme drive en verenigingsliefde bezitten om in verschillende situaties de juiste beslissing te nemen in het belang van de club. De éérste voorzitter van het koor was de heer G.H. Beckers, inderdaad tevens voornoemde dirigent die een dubbele functie bekleedde. John Schwanen is sedert 2009 onze voorzitter, zeer gedreven en paraat voor zijn Cecilia. John heeft 18 voorgangers gehad. Extra aandacht verdiend oud-voorzitter Jean (Sjeng) Thijssen (in dit Lutherjaar) voor zijn tomeloze inzet voor het behoud van de Lutherse kerk te Vaals, tegenwoordig dienstdoende als cultureel centrum” De Kopermolen”. Sjeng heeft het verval en de verpaupering van deze kerk weten te stoppen. Door zijn persoonlijke inzet en initiatieven is dit monumentale gebouw in het centrum van Vaals bewaard gebleven. Samen met zijn vriend Leo Ketelaars die er een culturele invulling aan gaf door concerten te organiseren kan de gehele gemeenschap Vaals tot op heden van dit bijzonder gebouw gebruik maken. Chapeau “Sjeng Thijssen”. De betrokkenheid van zeer gemotiveerde vrijwilligers houdt het initiatief van Sjeng Thijssen op dit moment in stand.

Interessante gegevens op basis van archief documenten.
In de historie van het koor blijken in de 19de en 20ste eeuw onderstaande agendapunten belangrijke vergaderthema’s.
1) Als een rode draad door de bestuursvergaderingen loopt de zorg voor en is er een waakzame blik op het repetitiebezoek van de leden.
2) Het veelvuldig samenwerken met gemeentelijke en regionale koren en harmonieën.
3) De zeer frequente optredens van het koor in de parochiekerk maar ook aubades bij plaatselijke jubilea en verenigingsfestiviteiten tevens het uitvoeren van toneelstukken.
4) De deelname aan zangconcoursen.
5) Het organiseren van dagtrips.

Concertagenda
Betreffende de concertagenda en vele aanvragen voor muzikale optredens, blijkt dat begin 20ste eeuw het niet ongebruikelijk was in plaats van het gehele koor, een dubbel kwartet af te vaardigen. Een organisatorische flexibiliteit die tevens aangeeft dat de zangers over een gedegen solfègekennis en zangkwaliteit moesten beschikken.

Ledenvergadering
Het jaar 1911 was een zwarte bladzijde in de geschiedenis van Cecilia door de afscheiding van 18 leden die besloten tot het oprichten van een nieuw mannenkoor in Vaals de “MGV Liedertafel Vaals”. Pastoor Jozef Franck riep tijdens een ingelaste ledenvergadering de overgebleven zangers op, trouw te blijven aan hun koor. Op 16 november 1919 kreeg toenmalige voorzitter Jos. Lennartz de opdracht om de “Liedertafel” te bewegen tot een fusie. Dit bleek een “mission impossible” te zijn. Later werd de verstandhouding beter en leidde dit tot een gezonde rivaliteit en werden gezamenlijke concerten georganiseerd. Een markante dirigent van de “Liedertafel” was Harrie Thissen.
In 1937 tijdens het honderdjarige jubileum werd een regenverzekering afgesloten tegen weersinvloeden bij openluchtconcerten en festiviteiten (kiosk optreden etc.) met poliskosten van Fl. 50,- en een uitkeringsbedrag ad Fl. 200,- .
In de donkere en magere jaren in de eerste helft van de 20ste eeuw werden bij hoge uitzondering leden tijdens werkeloosheid vrijgesteld van contributie en ontvingen zangers die hun militaire dienst vervulden een kerstpakket ad Fl. 3,-.

70-jarig jubileum 1907

Vorstandsitzung juli 1940,
Da wegen der Verdunkelung es nicht möglich ist die Probe Montagsabends zu halten sollte die erste Probe am Sonntag den 28 juli 1940 stattfinden. Die sollte dann im Kirchenblatt bekannt gemacht werden. Die Probe Montags sollen Hauptsächlich wegen Fliegeralarm nicht gehalten werden und auch dann die meisten Mitglieder nicht zu gegen sein köntten.
17 December 1941 was de laatste bestuursvergadering vanwege WO ll. Het is niet onwaarschijnlijk dat er tussentijds geheime kooractiviteiten waren. Na de bevrijding vond op 19 april 1945 de eerste bestuursvergadering plaats.

Op 19 augustus 1950 werd het 112 1⁄2 jarig bestaan gevierd, eigenlijk een vreemd jubileum, mogelijk gekozen om na de beroerde oorlogstijd het muzikale peil te tonen in verbinding met feestvieren.
Een constatering binnen elke vereniging is wel dat vaak complete families een behoorlijk aandeel in het ledenbestand hadden. Bij de oprichting van Cecilia blijkt dat de families Beckers en later de familie Speth prominent aanwezig waren. De familie Meesters had halverwege het jaar 1900 een grote inbreng in de bezetting van het koor er waren gelijktijdig vijf gebroeders lid te weten Joseph, Peter, Johan, Alois en Gerard, zij waren “meesters” in het zingen. Joseph Bröcheler wees zijn drie zonen Hans, Casper en Rud de weg naar Cecilia. Tot op heden zijn nog nazaten actieve leden van het koor.

Blijken van waardering
KMK Cecilia ontving in 1962 de oorkonde behorende bij het predicaat “Koninklijk” uit handen van toenmalig gouverneur Frans Houben.
Burgemeester Reg van Loo overhandigde de Cultuurprijs der Gemeente Vaals in 2012.

Na 180 jaar

Uitvoering 2017 in Cultureel Centrum ‘de Kopermolen’ Vaals

Het jaar 2017 is wéér een mijlpaal in de historie van het Koninklijk Mannenkoor Cecilia 1837 Vaals. Bescheiden maar niet onopgemerkt is dit bijzonder verenigingsjaar verlopen.
Op 26 maart werd samen met het CCK’74 koor Lemiers de Deutsche Messe van Franz Schubert uitgevoerd in de St. Pauluskerk te Vaals. Vervolgens de jubilarissenviering op 28 mei met de uitvoering van de meerstemmige Mis van componist F. Assenmacher met medewerking van bariton John Bröcheler. Op 28 oktober was de uitverkochte stadschouwburg “de Domijnen” in Sittard het podium voor het belcanto concert “Il Viaggio” in samenwerking met het dames en mannenkoor “Vocaal Totaal”. Samen met de Kon. Harmonie St. Cecilia 1836 vond op 19 november de viering van onze patrones de heilige “Cecilia” plaats in de St. Pauluskerk. In de adventstijd volgen twee kerstconcerten één in Maastricht op 9 december samen met het Koninklijk Sint Caeciliakoor uit Heer-Maastricht en één op 17 december in Vaals met als gasten sopraan Amy Schillings en het orkest “Salon Rouge”. Om het populair te zeggen “de Cecilia mannen moesten serieus aan de bak “, maar kunnen nu reeds met vol-doening op een succesvol jaar terugkijken.
Het jaar 1837 blijkt ontegenzeggelijk voor Vaals een bijzonder jaar te zijn.

J.F.

 Lees meer over 2017 hét Cecilia-jaar